درمان تخصصی فیزیوتراپی درد گردن ناشی از موبایل

مقدمه

گسترش استفاده از تلفن‌های هوشمند و ابزارهای دیجیتال در زندگی روزمره، سبک حرکت و وضعیت بدنی انسان را به‌طور قابل توجهی تغییر داده است. بسیاری از فعالیت‌های روزانه مانند کار، آموزش، ارتباطات و حتی سرگرمی‌ها امروزه با موبایل و سایر دستگاه‌های دیجیتال انجام می‌شوند. این تغییر سبک زندگی، اگرچه مزایای زیادی به همراه داشته است، اما در عین حال فشارهای جدیدی را به سیستم اسکلتی‌عضلانی بدن وارد کرده است. یکی از شایع‌ترین پیامدهای این فشارها، افزایش دردهای ناحیه گردن است؛ دردی که اغلب به‌صورت تدریجی آغاز می‌شود و در صورت بی‌توجهی می‌تواند به یک مشکل مزمن و آزاردهنده تبدیل شود.

خم شدن مداوم سر به سمت جلو هنگام کار با موبایل، وضعیتی غیرطبیعی برای ستون فقرات گردنی ایجاد می‌کند. در این حالت، تعادل طبیعی بدن به هم می‌خورد و عضلات گردن مجبور می‌شوند برای مدت طولانی تحت فشار باقی بمانند. این فشار مستمر، به‌مرور زمان باعث خستگی عضلات، کاهش انعطاف‌پذیری بافت‌ها و افزایش تنش در مفاصل و دیسک‌های گردنی می‌شود. در چنین شرایطی، فیزیوتراپی درد گردن به‌عنوان یک روش علمی، ایمن و مؤثر، نقش کلیدی در کاهش درد، اصلاح الگوی حرکتی و پیشگیری از پیشرفت آسیب دارد و می‌تواند از تبدیل یک درد ساده به مشکل مزمن جلوگیری کند.

درد گردن ناشی از موبایل چگونه ایجاد می‌شود؟

سر انسان به‌طور طبیعی وزنی حدود ۴ تا ۵ کیلوگرم دارد. زمانی که سر در راستای طبیعی ستون فقرات قرار می‌گیرد، این وزن به‌شکل متعادل بین مهره‌ها، دیسک‌ها و عضلات گردنی توزیع می‌شود و فشار غیرطبیعی به ساختارهای گردن وارد نمی‌شود. در این وضعیت، عضلات گردن برای حفظ تعادل بدن به‌صورت هماهنگ عمل می‌کنند و احتمال بروز درد بسیار پایین است.
اما هنگام استفاده از موبایل، وضعیت بدن به‌طور محسوسی تغییر می‌کند. سر معمولاً به سمت جلو خم می‌شود و همین خم‌شدگی به‌ظاهر ساده، باعث افزایش چندبرابری فشار واردشده به مهره‌های گردنی می‌گردد. هرچه زاویه خم شدن سر بیشتر باشد، فشار مکانیکی واردشده نیز افزایش می‌یابد و این فشار مستقیماً روی مفاصل، عضلات و دیسک‌های گردن اثر می‌گذارد.

تداوم این وضعیت نادرست در طول روز، به‌ویژه در افرادی که ساعات طولانی با موبایل یا تبلت کار می‌کنند، به‌مرور باعث خستگی مزمن عضلات گردن و شانه می‌شود. این خستگی عضلانی تنها یک احساس موقتی نیست، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز مجموعه‌ای از تغییرات ساختاری و عملکردی در ناحیه گردن شود که در نهایت نیاز به فیزیوتراپی درد گردن را افزایش می‌دهد.

مهم‌ترین پیامدهای قرارگیری طولانی‌مدت گردن در وضعیت نادرست عبارت‌اند از:
• افزایش تنش و اسپاسم عضلات گردن و شانه
• کاهش انعطاف‌پذیری بافت‌های نرم گردنی
• تحریک و محدودیت حرکتی مفاصل گردن
• افزایش فشار روی دیسک‌های بین‌مهره‌ای
• برهم خوردن تعادل عضلانی در ناحیه گردن و بالاتنه

در نتیجه این تغییرات، فرد ممکن است علائم مختلفی را تجربه کند که به‌مرور شدت می‌گیرند و کیفیت زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار می‌دهند. شایع‌ترین این علائم شامل موارد زیر است:

  1. درد مداوم یا متناوب در ناحیه گردن

  2. احساس خشکی و گرفتگی، به‌ویژه پس از بیدار شدن از خواب

  3. محدودیت در چرخاندن یا خم کردن سر

  4. احساس سنگینی در ناحیه سر و شانه‌ها

  5. تشدید درد پس از کار طولانی با موبایل

در چنین شرایطی، صرفاً استراحت کوتاه‌مدت یا مصرف داروهای مسکن معمولاً راه‌حل دائمی محسوب نمی‌شود. این روش‌ها ممکن است درد را به‌طور موقت کاهش دهند، اما علت اصلی مشکل را برطرف نمی‌کنند. اصلاح ریشه‌ای درد اهمیت بیشتری دارد و اینجاست که مراجعه به فیزیوتراپی و شروع فیزیوتراپی درد گردن نقش تعیین‌کننده‌ای پیدا می‌کند.

علائم شایع درد گردن مرتبط با استفاده از موبایل

درد گردن ناشی از استفاده طولانی‌مدت از موبایل می‌تواند با علائم متنوعی بروز کند که شدت و نوع آن‌ها در افراد مختلف متفاوت است. شایع‌ترین علامت، درد موضعی در ناحیه گردن است که معمولاً پس از مدت‌زمانی کار با موبایل یا در پایان روز تشدید می‌شود. این درد ممکن است به‌صورت احساس فشار، گرفتگی یا سوزش در عضلات گردن ظاهر شود و در برخی افراد با خشکی قابل توجه، به‌ویژه در ساعات ابتدایی صبح، همراه باشد.

یکی دیگر از علائم رایج، کاهش دامنه حرکتی گردن است؛ به‌طوری‌که فرد هنگام چرخاندن یا خم کردن سر، محدودیت یا ناراحتی احساس می‌کند. در مواردی، درد گردن می‌تواند به شانه‌ها، قسمت بالایی پشت یا حتی ناحیه بین دو کتف انتشار پیدا کند. سردردهایی که از ناحیه گردن شروع می‌شوند نیز از علائم شایع این نوع درد هستند و اغلب به دلیل افزایش تنش عضلات گردنی ایجاد می‌شوند.

در برخی افراد، علائم فراتر از درد عضلانی می‌رود و به‌صورت بی‌حسی، گزگز یا مورمور شدن در شانه، بازو یا دست‌ها بروز می‌کند. این حالت معمولاً نشان‌دهنده درگیری ساختارهای عصبی یا افزایش فشار روی ریشه‌های عصبی گردنی است. تشخیص به‌موقع این علائم و شروع فیزیوتراپی درد گردن اهمیت زیادی دارد، زیرا بی‌توجهی به آن‌ها می‌تواند باعث مزمن شدن درد و پیچیده‌تر شدن روند درمان شود.

فیزیوتراپی درد گردن برای کاهش گرفتگی و خشکی عضلات گردن ناشی از نشستن طولانی پشت میز کار

تأثیر درد گردن بر مغز و اعصاب؛ ارتباطی که اغلب نادیده گرفته می‌شود

درد گردن تنها یک مشکل عضلانی یا اسکلتی ساده نیست و در بسیاری از موارد می‌تواند پیامدهای گسترده‌تری بر عملکرد سیستم عصبی و حتی مغز داشته باشد. ستون فقرات گردنی یکی از حساس‌ترین بخش‌های بدن است، زیرا مسیر عبور اعصاب حیاتی و عروق خونی مهمی است که وظیفه انتقال پیام‌های عصبی و خون‌رسانی به مغز را بر عهده دارند. زمانی که به دلیل استفاده نادرست از موبایل، وضعیت گردن به‌صورت مداوم در حالت نامناسب قرار می‌گیرد، فشار ایجادشده روی عضلات و مفاصل گردنی می‌تواند مستقیماً بر عملکرد طبیعی اعصاب تأثیر بگذارد. در چنین شرایطی، نقش فیزیوتراپی درد گردن بسیار فراتر از کاهش یک درد موضعی ساده خواهد بود.

در افرادی که دچار درد گردن مزمن هستند، اختلال در عملکرد اعصاب گردنی می‌تواند به بروز علائم متعددی منجر شود که بسیاری از افراد ارتباط آن‌ها با گردن را نادیده می‌گیرند. این علائم معمولاً به‌تدریج ظاهر می‌شوند و ممکن است در ابتدا خفیف باشند، اما در صورت عدم درمان، شدت پیدا می‌کنند و کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در این مرحله، شروع به‌موقع فیزیوتراپی درد گردن اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.

برخی از شایع‌ترین تأثیرات درد گردن بر عملکرد مغز و اعصاب عبارت‌اند از:
• سردردهای مکرر با منشأ گردنی
• احساس سنگینی یا فشار در ناحیه سر
• کاهش تمرکز و افت عملکرد ذهنی
• خستگی ذهنی بدون علت مشخص
• اختلال در کیفیت خواب و بیدار شدن با احساس خستگی

این علائم نشان می‌دهند که درد گردن می‌تواند به‌طور غیرمستقیم بر عملکرد مغز اثر بگذارد. افزایش تنش عضلات گردن باعث تحریک گیرنده‌های عصبی می‌شود و این تحریک مداوم، پیام‌های درد را به مغز ارسال می‌کند. در نتیجه، سیستم عصبی در حالت هشدار دائمی قرار می‌گیرد و فرد دچار خستگی عصبی و کاهش توان تمرکز می‌شود. فیزیوتراپی درد گردن با کاهش این تنش‌ها، به آرام‌سازی سیستم عصبی کمک می‌کند.

یکی از شایع‌ترین پیامدهای درگیری اعصاب گردنی، بروز سردردهای با منشأ گردنی است. این سردردها معمولاً از ناحیه گردن یا پشت سر آغاز می‌شوند و ممکن است به سمت شقیقه‌ها یا پیشانی انتشار پیدا کنند. بسیاری از افراد این نوع سردرد را با میگرن یا سردردهای تنشی اشتباه می‌گیرند، در حالی که علت اصلی آن در ساختارهای گردنی نهفته است. در این شرایط، فیزیوتراپی درد گردن با هدف کاهش فشار روی اعصاب گردنی و بهبود حرکت مفاصل گردن، نقش بسیار مؤثری در کاهش شدت و دفعات سردرد ایفا می‌کند.

از سوی دیگر، وضعیت نادرست گردن می‌تواند جریان خون طبیعی به نواحی بالایی ستون فقرات و سر را نیز مختل کند. کاهش خون‌رسانی مناسب ممکن است علائمی مانند سرگیجه خفیف، تاری دید گذرا، احساس سبکی سر یا کاهش تمرکز ذهنی ایجاد کند. این موضوع نشان می‌دهد که در فیزیوتراپی درد گردن باید هم‌زمان به ساختارهای عضلانی، مفصلی و عصبی توجه شود و درمان تنها محدود به کاهش درد ظاهری نباشد.

در فیزیوتراپی درد گردن، با استفاده از تمرین‌درمانی هدفمند، درمان دستی تخصصی و اصلاح الگوهای حرکتی، فشارهای غیرطبیعی از روی اعصاب گردنی برداشته می‌شود. این اقدامات باعث می‌شوند پیام‌های عصبی بدون اختلال از گردن به مغز منتقل شوند و عملکرد طبیعی سیستم عصبی به‌تدریج بازگردد. نتیجه این فرآیند، کاهش علائمی مانند سردرد، خستگی ذهنی، تنش عصبی و حتی بهبود کیفیت خواب خواهد بود.

در نهایت، باید تأکید کرد که فیزیوتراپی درد گردن تنها یک روش درمانی برای کاهش درد موضعی نیست، بلکه رویکردی جامع است که می‌تواند تأثیرات مثبتی بر عملکرد مغز، اعصاب و آرامش ذهنی فرد داشته باشد. به همین دلیل، در درمان درد گردن ناشی از استفاده طولانی از موبایل، توجه به ارتباط بین گردن و سیستم عصبی یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های درمان موفق محسوب می‌شود.

بنر تبلیغاتی با رنگ زمینه نارنجی و متن فارسی درباره رزرو آنلاین نوبت جهت مشاوره یا درمان درد های مزمن، شامل دکمه دریافت نوبت

چرا فیزیوتراپی بهترین گزینه برای درمان درد گردن است؟

برخلاف مصرف موقت داروهای مسکن که تنها به کاهش کوتاه‌مدت درد کمک می‌کنند، فیزیوتراپی رویکردی ریشه‌ای و درمان‌محور دارد. در فیزیوتراپی درد گردن تمرکز اصلی بر شناسایی علت‌های ایجاد درد است، نه صرفاً کنترل علائم. فیزیوتراپیست با ارزیابی دقیق وضعیت بدنی فرد، الگوی نشستن و کار با موبایل، دامنه حرکتی گردن، قدرت و انعطاف‌پذیری عضلات و میزان درگیری مفاصل گردنی، تصویر کاملی از شرایط بیمار به دست می‌آورد.

بر اساس این ارزیابی جامع، یک برنامه درمانی اختصاصی طراحی می‌شود که متناسب با نیازهای هر فرد است. این برنامه معمولاً شامل ترکیبی از تمرین‌درمانی، تکنیک‌های درمان دستی و آموزش اصلاح عادات روزمره می‌باشد. هدف اصلی فیزیوتراپی درد گردن نه‌تنها کاهش درد فعلی، بلکه بهبود عملکرد طبیعی گردن و جلوگیری از بازگشت مجدد علائم در آینده است.

فیزیوتراپی همچنین به بیمار کمک می‌کند آگاهی بیشتری نسبت به بدن خود پیدا کند و یاد بگیرد چگونه فشارهای غیرضروری را از روی گردن کاهش دهد. به همین دلیل، در مقایسه با روش‌های موقتی، فیزیوتراپی درد گردن یکی از مؤثرترین و پایدارترین گزینه‌های درمانی برای دردهای گردنی ناشی از استفاده از موبایل محسوب می‌شود.

نقش تمرین‌درمانی در فیزیوتراپی درد گردن

تمرین‌درمانی یکی از مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین ارکان درمان در فیزیوتراپی محسوب می‌شود و در درمان دردهای گردنی ناشی از استفاده طولانی‌مدت از موبایل، نقش محوری دارد. در فیزیوتراپی درد گردن، تمرین‌ها صرفاً حرکات عمومی نیستند، بلکه به‌صورت هدفمند و بر اساس ارزیابی دقیق شرایط هر فرد طراحی می‌شوند. این تمرین‌ها با هدف تقویت عضلات عمقی گردن، بهبود کنترل حرکتی و بازگرداندن تعادل بین عضلات سطحی و عمقی انجام می‌گیرند.

ضعف عضلات عمقی گردن یکی از عوامل اصلی ناپایداری گردن و افزایش فشار روی مهره‌ها و دیسک‌هاست. تمرین‌درمانی در فیزیوتراپی درد گردن به تقویت این عضلات کمک می‌کند و باعث می‌شود سر و گردن در وضعیت صحیح‌تری قرار بگیرند. علاوه بر این، تمرین‌ها به بهبود پوسچر یا وضعیت بدنی فرد در حالت نشسته و ایستاده کمک می‌کنند و فشارهای غیرضروری را از روی ستون فقرات گردنی برمی‌دارند.

تمرین‌ها در فیزیوتراپی به‌صورت تدریجی و مرحله‌ای پیش می‌روند. در مراحل ابتدایی فیزیوتراپی درد گردن، تمرکز بر حرکات ملایم و کنترل‌شده است تا درد کاهش یابد و دامنه حرکتی به‌تدریج افزایش پیدا کند. با بهبود وضعیت بیمار، تمرین‌ها پیشرفته‌تر می‌شوند و به افزایش قدرت، استقامت و هماهنگی عضلات گردن و شانه کمک می‌کنند. این روند تدریجی، ضمن افزایش اثربخشی درمان، از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌کند.

فیزیوتراپی درد گردن با ارزیابی تخصصی عضلات و ستون فقرات گردنی توسط فیزیوتراپیست

درمان دستی و تأثیر آن بر کاهش درد گردن

درمان دستی یکی از روش‌های تخصصی و مؤثر در فیزیوتراپی است که نقش مهمی در کاهش درد و بهبود عملکرد گردن دارد. در فیزیوتراپی درد گردن، درمان دستی شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌هاست که فیزیوتراپیست با استفاده از دست، روی مفاصل، عضلات و بافت‌های نرم گردن اجرا می‌کند. هدف اصلی این تکنیک‌ها کاهش خشکی مفاصل، آزادسازی بافت‌های تحت تنش و بهبود حرکت طبیعی گردن است.

بسیاری از افرادی که دچار درد گردن ناشی از موبایل هستند، به دلیل وضعیت نادرست طولانی‌مدت، با محدودیت حرکتی و افزایش سفتی عضلات مواجه می‌شوند. درمان دستی در فیزیوتراپی درد گردن به کاهش این سفتی‌ها کمک می‌کند و شرایط مناسبی برای انجام مؤثر تمرین‌های اصلاحی فراهم می‌سازد. این روش همچنین می‌تواند جریان خون موضعی را افزایش دهد و به کاهش درد و اسپاسم عضلانی کمک کند.

در بسیاری از موارد، ترکیب درمان دستی با تمرین‌درمانی نتایج بسیار بهتری نسبت به استفاده از هرکدام به‌تنهایی به همراه دارد. درمان دستی باعث آماده‌سازی بافت‌ها می‌شود و تمرین‌درمانی به تثبیت نتایج درمان کمک می‌کند. به همین دلیل، این دو روش مکمل یکدیگر در فیزیوتراپی درد گردن محسوب می‌شوند.

اصلاح عادات روزمره؛ بخش مهم درمان

یکی از مهم‌ترین دلایل بازگشت درد گردن پس از درمان، ادامه عادات نادرست در زندگی روزمره است. حتی اگر برنامه درمانی به‌خوبی اجرا شود، بدون اصلاح این عادات، نتایج درمان پایدار نخواهد بود. به همین دلیل، آموزش بیمار بخش جدایی‌ناپذیر فیزیوتراپی درد گردن است.

در فیزیوتراپی، به بیمار آموزش داده می‌شود که چگونه از موبایل استفاده کند تا کمترین فشار به گردن وارد شود. تنظیم ارتفاع صفحه نمایش، نگه داشتن موبایل در سطح چشم، اجتناب از خم کردن طولانی‌مدت سر و رعایت فاصله مناسب از صفحه نمایش از جمله نکات مهمی هستند که در فیزیوتراپی درد گردن مورد تأکید قرار می‌گیرند. همچنین نحوه صحیح نشستن، تنظیم صندلی و میز کار و زمان‌بندی استراحت‌های کوتاه در طول روز آموزش داده می‌شود.

اصلاح این عادات باعث می‌شود فشارهای غیرضروری از روی گردن برداشته شود و نتایج فیزیوتراپی ماندگارتر باشند. به همین دلیل، فیزیوتراپی درد گردن تنها یک فرآیند درمانی کوتاه‌مدت نیست، بلکه یک مسیر آموزشی و اصلاحی است که به فرد کمک می‌کند از بروز مجدد درد در آینده جلوگیری کند.

فیزیوتراپی درد گردن برای درمان تخصصی تنيس البو و گلف البو و کاهش درد آرنج

تجربه و دانش بومی در کلینیک فیزیوتراپی باتیس

در کلینیک فیزیوتراپی باتیس، درمان درد گردن ناشی از موبایل بر پایه ترکیب دانش علمی روز و تجربه بالینی انجام می‌شود. جناب آقای دکتر افشین آقازاده، با تألیف کتاب‌ها و منابع آموزشی در حوزه فیزیوتراپی و اختلالات اسکلتی‌عضلانی، نقش مهمی در توسعه دانش کاربردی این حوزه داشته‌اند.
این پشتوانه علمی باعث شده است رویکرد درمانی در باتیس تنها مبتنی بر پروتکل‌های عمومی نباشد، بلکه با نگاه تحلیلی و فردمحور، برای هر بیمار برنامه‌ای متناسب با شرایط خاص او طراحی شود. در نتیجه، فیزیوتراپی درد گردن در این کلینیک صرفاً به کاهش درد محدود نمی‌شود، بلکه به بهبود کیفیت حرکت و پیشگیری از مشکلات آینده توجه ویژه دارد.

چه زمانی باید برای فیزیوتراپی درد گردن اقدام کرد؟

زمان‌بندی شروع درمان نقش بسیار مهمی در نتیجه نهایی دارد. هرچه مداخله درمانی زودتر انجام شود، احتمال بهبود سریع‌تر و کامل‌تر افزایش می‌یابد. بسیاری از افراد در مراحل اولیه درد گردن، علائم را نادیده می‌گیرند یا با استراحت کوتاه‌مدت و مصرف مسکن سعی در کنترل درد دارند، در حالی که این رویکرد معمولاً مشکل اصلی را برطرف نمی‌کند. اگر درد گردن بیش از چند روز ادامه داشته باشد یا به‌صورت مکرر بازگردد، مراجعه برای فیزیوتراپی درد گردن توصیه می‌شود.

از دیگر نشانه‌هایی که نشان می‌دهد زمان شروع فیزیوتراپی فرا رسیده است، تشدید درد هنگام انجام فعالیت‌های روزمره مانند کار با موبایل، نشستن طولانی‌مدت یا رانندگی است. همچنین اگر درد گردن با علائمی مانند خشکی صبحگاهی، کاهش دامنه حرکتی، سردردهای مکرر یا احساس فشار در ناحیه شانه و پشت همراه باشد، نباید درمان را به تعویق انداخت. این علائم می‌توانند نشانه افزایش فشار روی مفاصل و عضلات گردنی باشند که در صورت بی‌توجهی، به مشکلات مزمن تبدیل می‌شوند.

در برخی موارد، درد گردن با علائم عصبی مانند گزگز، بی‌حسی یا انتشار درد به بازو و دست‌ها همراه می‌شود. این وضعیت می‌تواند نشان‌دهنده درگیری ساختارهای عصبی باشد و نیاز به ارزیابی دقیق‌تر دارد. شروع به‌موقع فیزیوتراپی درد گردن در این شرایط می‌تواند از پیشرفت آسیب جلوگیری کرده و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر را کاهش دهد.

بی‌توجهی به درد گردن و به تعویق انداختن درمان، معمولاً باعث مزمن شدن مشکل و طولانی‌تر شدن دوره بهبودی می‌شود. در مقابل، آغاز زودهنگام فیزیوتراپی درد گردن نه‌تنها روند درمان را کوتاه‌تر می‌کند، بلکه هزینه‌های درمانی را نیز کاهش می‌دهد و فرد را سریع‌تر به فعالیت‌های عادی زندگی بازمی‌گرداند.

جمع‌بندی

درد گردن ناشی از استفاده طولانی‌مدت از موبایل یکی از مشکلات شایع دنیای امروز است که می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد. خوشبختانه این مشکل در بسیاری از موارد قابل پیشگیری و درمان است، به‌شرط آنکه به‌موقع و به‌درستی به آن پرداخته شود. فیزیوتراپی درد گردن با رویکردی علمی و غیرتهاجمی، به کاهش درد، اصلاح الگوی حرکتی، افزایش انعطاف‌پذیری و بازگرداندن عملکرد طبیعی گردن کمک می‌کند.

در کلینیک فیزیوتراپی باتیس، درمان درد گردن بر پایه ارزیابی دقیق، برنامه‌ریزی فردمحور و استفاده از دانش تخصصی و تجربه بالینی انجام می‌شود. هدف از فیزیوتراپی درد گردن در این کلینیک، تنها تسکین موقت درد نیست، بلکه کمک به بیماران برای بازگشت ایمن و پایدار به فعالیت‌های روزمره بدون وابستگی به دارو یا روش‌های تهاجمی است. با انتخاب درمان مناسب و شروع به‌موقع، می‌توان از مزمن شدن درد گردن جلوگیری کرد و کیفیت حرکت و زندگی را به‌طور قابل توجهی بهبود بخشید.

منبع =>کلیک کنید 

هیچ دیدگاهی ثبت نشده

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *